Friday, March 3, 2017

Σεμινάριο προφορικής ιστορίας σε Κερατσίνι-Δραπετσώνα



Σεμινάριο προφορικής ιστορίας σε Κερατσίνι-Δραπετσώνα
22 Μαρτίου - 5 Απριλίου 2017

 Tο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και η Περιφερειακή Ενότητα Πειραιά ξεκινούν ένα μεγάλο ερευνητικό πρόγραμμα στους Δήμους του Πειραιά με τίτλο: «Προσφυγικές γειτονιές του Πειραιά - Από την ανάδυση στην ανάδειξη της ιστορικής μνήμης».


Το πρόγραμμα αποσκοπεί στη δημιουργία του πολεοδομικού και ιστορικού άτλαντα του προσφυγικού Πειραιά. Πρόκειται για ένα καθαρά διεπιστημονικό ερευνητικό πρόγραμμα του ΕΙΕ και του ΕΜΠ με τη χρηματοδότηση της Περιφέρειας Αττικής που έχει σα στόχο να μελετήσει το σύνολο των προσφυγικών συνοικισμών που αναπτύχθηκαν στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά μετά το 1922. Μέσα από το πρόγραμμα θα διασωθεί και θα αναδειχθεί η προσφυγική ιστορία και η πολεοδομία των γειτονιών του Πειραιά, που μέχρι σήμερα δεν έχουν μελετηθεί.

Στόχος του προγράμματος είναι να εμπλακούν οι ίδιοι οι κάτοικοι των γειτονιών του Πειραιά να ασχοληθούν με την ιστορία της γειτονιάς τους. Η ανάδειξη της ιστορικής μνήμης του τόπου και των ανθρώπων αποτελεί βασική επιδίωξη του προγράμματος καθώς αυτή αποτελεί συστατικό στοιχείο της συγκρότησης των τοπικών κοινωνιών, της ταυτότητας των κατοίκων, της σχέσης τους με τον τόπο που ζουν. Στο Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας θα πραγματοποιηθεί σεμινάριο προφορικής ιστορίας ανοιχτό σε κάθε δημότη που επιθυμεί να εμπλακεί ενεργά στην ιστορία της γειτονιάς του. Τα εκπαιδευτικά σεμινάρια προφορικής ιστορίας θα πραγματοποιηθούν στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Αμφιάλης το διάστημα από 22 Μαρτίου έως 5 Απριλίου.

Η ενεργοποίηση του δημιουργικού δυναμικού της πόλης μέσα από το πρόγραμμα προφορικής ιστορίας έχει σα στόχο να κινητοποιήσει τους πολίτες να ενδιαφερθούν για το χώρο που ζουν και το παρελθόν τους. Στόχος είναι όλη η πόλη να γίνει ένα εργαστήριο τοπικής ιστορίας όπου οι συμμετέχοντες θα απευθύνονται στις οικογένειές τους, αναζητώντας τα νήματα με το παρελθόν με στόχο την ανασύσταση της ιστορίας των οικογενειών τους και των γειτονιών όπου ζουν. Η ιστορία της κάθε γειτονιάς θα συναρμολογηθεί σαν ένα παζλ από εικόνες και ιστορίες που θα προσφέρει ο καθένας και η καθεμία σε αυτό.

Πρόγραμμα σεμιναρίων :
Τετάρτη 22 Μαρτίου, 18.00
Δήμητρα Λαμπροπούλου (Λέκτορας ΕΚΠΑ): Εισαγωγή στην Προφορική Ιστορία

Τετάρτη 29 Μαρτίου, 18.00
Ελένη Κυραμαργιού (Ιστορικός ΙΙΕ/ΕΙΕ): Από θύματα πρωταγωνιστές: πρόσφυγες στις γειτονιές της Δραπετσώνας και του Κερατσινίου

Τετάρτη 5 Απριλίου, 18.00
Νίκος Μπελαβίλας (Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ): Γεωγραφία της προσφυγικής εγκατάστασης



Πληροφορίες-δηλώσεις συμμετοχής:
Δημοτική Βιβλιοθήκη Αμφιάλης
  Εμμ. Μπενάκη 70, Κερατσίνι
  Τηλ: 210 4003116


Ημερολόγιο συναντήσεων (Φεβρουάριος 2017)

Το σύνολο των ερευνητών και των επιστημονικών υπευθύνων του έργου πραγματοποίησαν δύο συναντήσεις εργασίας στο Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, στις 2 Φεβρουαρίου και στις 23 Φεβρουαρίου 2017.
Στην πρώτη συνάντηση της ερευνητικής ομάδας συζητήθηκε το συνολικό οργανόγραμμα της δεύτερης φάσης του ερευνητικού προγράμματος και στις τρεις δράσεις του προγράμματος. Πιο αναλυτικά, διαμορφώθηκε το σχέδιο επισκέψεων και επαφών που θα πραγματοποιήσει η ομάδα των ιστορικών κατά σειρά στους Δήμους Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Περάματος, Κορυδαλλού και Πειραιά. Η έρευνα θα εστιάσει στα δημοτικά αρχεία που στην πλειονότητά τους παραμένουν αταξινόμητα και διασκορπισμένα σε χώρους των κτιρίων των δήμων ή σε ακατάλληλους αποθηκευτικούς χώρους. Παράλληλα θα πραγματοποιηθούν επαφές και επισκέψεις στους προσφυγικούς συλλόγους των Δήμων με στόχο την αναζήτηση αρχειακού υλικού σχετικού με την ιστορία των συλλόγων και την προσφυγική εγκατάσταση. Τέλος αρχειακό υλικό θα αναζητηθεί σε άλλους φορείς και αρχεία. Συγκεκριμένα η έρευνα θα ξεκινήσει στο Δήμο Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη και θα συνεχιστεί στους Δήμους Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Περάματος, Κορυδαλλού και Πειραιά. Με την ίδια σειρά θα γίνουν και οι επαφές στους προσφυγικούς συλλόγους της κάθε περιοχής αλλά και η έρευνα στα Αρχεία του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, στα Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, στο Αρχείο Κωνσταντίνου Δοξιάδη και στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας.
Οριστικοποιήθηκε το πρόγραμμα των σεμιναρίων προφορικής Ιστορίας και εντοπίστηκαν οι πηγές και τα κείμενα που θα χρησιμοποιηθούν στην διάρκεια των σεμιναρίων. Παράλληλα καθορίστηκε ο τρόπος οργάνωσης των σεμιναρίων, αποφασίστηκαν οι δημοτικοί χώροι που θα τα στεγάσουν και συζητήθηκε το σχέδιο προβολής και κοινοποίησής τους στους Δήμους που θα φιλοξενηθούν αλλά και στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά. Με βάση τον χάρτη των προσφυγικών γειτονιών του Πειραιά που διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης του έργου πραγματοποιήθηκε αναλυτική συζήτηση για την οργάνωση της συγκεκριμένης δράσης, της αναζήτησης στοιχείων και της διαμόρφωσης των επάλληλων ψηφιακών χαρτών. Συζητήθηκε αναλυτικά ο σχεδιασμός των χαρτών, τα στοιχεία και οι πληροφορίες που θα περιλαμβάνονται στους χάρτες και πραγματοποιήθηκε εκτενής αναφορά στην μέθοδο συλλογής των στοιχείων αυτών με βάση τις αρχειακές διαθεσιμότητες (ιστοριογραφικές και πολεοδομικές) και τη βιβλιογραφία.
Η δεύτερη συνάντηση της ερευνητικής ομάδας στις 23 Φεβρουαρίου επικεντρώθηκε στην οργάνωση της καρτέλας ταυτότητας του κάθε προσφυγικού δήμου. Σε όλες τις δημοτικές ενότητες των Δήμων του Πειραιά συγκροτήθηκαν περισσότεροι από ένας προσφυγικοί συνοικισμοί, άλλοι οργανωμένοι από το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων, άλλοι από την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων και άλλοι από το Υπουργείο Πρόνοιας και Περιθάλψεως. Παράλληλα μεγάλος αριθμός συνοικισμών δημιουργήθηκε με τη μέθοδο της αυθαίρετης αυτοστέγασης μετά από καταπάτηση μεγάλων ακατοίκητων ιδιωτικών, εκκλησιαστικών ή κρατικών εκτάσεων από τους ίδιους τους προσφυγικούς πληθυσμούς. Με βάση το δεδομένο αυτό αποφασίστηκε να συγκροτηθούν οι καρτέλες με βάση τους Δήμους πριν τις συνενώσεις του 2010 (Καλλικράτης).
Στο πλαίσιο των δημοτικών αυτών ενοτήτων θα επιχειρηθεί να ανασυγκροτηθούν οι προσφυγικοί πυρήνες που είχαν δημιουργηθεί, συγκεντρώνοντας ιστορικά στοιχεία, αρχειακά τεκμήρια, φωτογραφίες και σχεδιαστικές απεικονίσεις. Το τμήμα αυτό της έρευνας που θα εξελίσσεται κατά τη διάρκεια ολόκληρου του ερευνητικού προγράμματος θα ξεκινήσει από τη Δραπετσώνα και τη Νίκαια, θα συνεχιστεί στο Κερατσίνι, τον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, το Πέραμα, τον Πειραιά και τον Κορυδαλλό. Το σύνολο του υλικού αυτού θα αναρτηθεί στον ιστότοπο του ερευνητικού προγράμματος. Οι ομάδες προφορικής ιστορίας θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά στην συγκέντρωση υλικού και τεκμηρίων.